Een beetje goedheid

Niet zelden hebben mensen hoge verwachtingen, van het leven, zichzelf, anderen, de overheid, de kerk. Dat leidt vaak tot teleurstellingen, want het leven is veel weerbarstiger dan we willen en wensen.

Ook God ontkomt niet aan deze hoge verwachtingen: als er een God is, waarom is er dan zoveel ellende in de wereld? Alsof alle ellende in de wereld vooral het probleem van God is en niet van mensen. Terwijl oorlog, ongelukken, honger, ongelijkheid en de opwarming van de aarde toch het gevolg zijn van (al of niet opzettelijk) menselijk handelen. Misschien denken we: als God de wereld perfect had geschapen, dan zou al dit kwaad niet hebben kunnen gebeuren… Maar in Genesis 1 zegt God aan het einde van elke dag niet ‘perfect’, maar ‘goed’. Want aan perfect is niets meer te verbeteren, maar van iets perfects kun je niet houden. Want goed is misschien niet perfect, maar wel de moeite waard om van te houden en voor te zorgen. En soms, zomaar, ervaren we het leven in de wereld en met de mensen om ons heen als goed, niet omdat er niets meer op aan te merken is, maar omdat ons leven zo zin en waarde heeft/krijgt.

In donkere tijden kun je het leven echter als niet goed ervaren, zoals in het gedicht An die Nachgeborenen (aan wie na - ons en onze tijd - geboren zijn) van Bertolt Brecht uit 1938. Als Jood en communist was hij in 1933 uit Duitsland gevlucht na de opkomst van Hitler. In toneelwerken en gedichten had hij het  Naziregime geprobeerd te bestrijden. Toch heeft hij het gevoel dat het niet genoeg is: Ik kon maar weinig bewerkstelligen…
Aan het slot van het gedicht richt hij zich persoonlijk tot de ‘Nachgeborenen’:

Jullie echter, als het zover zal zijn
Dat de mens voor de mens een helper is
Gedenk ons
Welwillend (met compassie).

Het leven en wat wij mensen doen is nooit perfect. Maar het helpt als wij ons niet richten op een perfect (samen)leven en compassie hebben met onszelf en met anderen. Als wij een helper willen zijn voor anderen. Een beetje goedheid kan het leven van een ander al doen oplichten en verwarmen. Niet het vele is goed, maar het goede is veel. Zoals Desmond Tutu eens zei: ‘Doe op de plek, waar jij bent, een beetje goed. Het zijn al deze kleine beetjes goedheid die bij elkaar de wereld overweldigend beter maken.’

ds. Menno Valk

* De tekening komt uit De jongen, de mol, de vos en het paard van Charlie Mackesy