Eenvoud
Her en der in Italië, maar vooral in de noordwestelijke provincie Piemonte, boven Turijn, bestaan al eeuwenlang kleine Protestantse geloofsgemeenschappen. Opmerkelijk in een land dat nog altijd als zeer ‘Rooms’ te boek staat.
De oorsprong van deze Protestanten ligt overigens niet in Italië, maar in Lyon in Frankrijk. In de 12e eeuw leefde daar een rijke koopman, Pietro Valdes die, net als Franciscus van Assisi, op een gegeven moment tot het besef kwam dat geld hem niet gelukkig maakte. Hij verkocht wat hij had, ging als bedelmonnik leven en verkondigde een weg die door armoede naar perfectie leidt. Uitgangspunten waren een eenvoudig biblicisme en morele strengheid. De beweging die rond hem ontstond, de Armen van Lyon, kwam in 1215 in conflict met de kerk van Rome en werd tot ketterse sekte verklaard. Decennialang stonden de volgelingen van Valdes bloot aan gruwelijke vervolgingen, totdat ze uiteindelijk een min of meer veilige plaats vonden in dorpen in de Italiaanse Alpen. In de 16e eeuw sloten zij zich aan bij de Reformatie, een beetje tegen wil en dank, en horen sindsdien als Waldenzen bij het protestantisme.
In 2002 was ik vanwege mijn studieverlof twee weken te gast bij de Waldenzen. Uit de vele gesprekken die ik met hen voerde, bleek dat de Waldenzen niks sektarisch of wereldvreemds hebben,
integendeel! Hun uitgangspunten zijn: het verkondigen van het evangelie, het dienen van gemarginaliseerden, het bevorderen van sociale gerechtigheid, oecumene en religieuze diversiteit en respect voor de vrijheid van geweten. Verantwoordelijkheid voor de schepping heeft de laatste jaren ook veel nadruk gekregen. Ik leerde hen kennen als mensen die een principieel en fundamenteel biblicisme moeiteloos combineren met een moderne manier van leven.
Tijdens een wandeling, waar ik met eigen ogen de sporen van wolven heb gezien, bezochten we in Prali een uit 1556 daterende kerk van de Waldenzen, nu een museum. Boven de deur staat DIO E AMORE (1 Joh. 4: 16). Niet eerder of later in mijn leven werd ik zó geraakt door die drie woorden: God is Liefde. Ik dacht toen: wat zijn wij toch ver afgeraakt van die simpele grondslag van ons hele leven en handelen.
Ik ga hier niet zitten klagen, mopperen of schimpen. Terwijl ik dit stukje schrijf, zit ik buiten in de tuin onder de overkapping van ons terras. De zon schijnt en de blauweregen welft zich weelderig over de pergola. Weliswaar is overal om mij heen het gebonk, gesis, gebrom, gedreun, gesuis, geloei,
geratel, geraas en gerommel te horen van het dicht bij ons huis gelegen industrieterrein, dat eraan herinnert dat de mens onverdroten doorgaat met produceren en consumeren, en voedt de continu hoorbare 50 Hz-toon van de warmtepomp van de buren mijn schuldgevoel dat wij hier thuis inmiddels ecologisch toch wel achterop beginnen te raken, maar er waait ook een koel briesje alsof de adem Gods over mij wordt uitgestort.
Wat verlang ik ineens naar het schijnbare gemak waarmee de Waldenzen het moderne leven combineren met een eenvoudig geloof en rotsvast vertrouwen in God die liefde is en wat is het toch jammer dat wij, net zo goed moderne mensen, vaak zo moeilijk doen over kerk en geloof.
Misschien zijn we in onze vakantieperiode in de gelegenheid om eens na te denken over de eenvoud van het geloof dat God liefde is. En over de vraag wat dat voor ons betekent. Als uitnodiging én uitdaging.
Ik wens u een heilzame zomerperiode en -vakantie toe en hoop u daarna weer te mogen ontmoeten.
ds. Ary Braakman